Sadzenie

Topole możemy sadzić zarówno wiosną jak i jesienią. Na glebach zwięzłych, wilgotnych lub o wysokim poziomie wód gruntowych topole należy sadzić wyłącznie wiosną, natomiast na glebach lekkich i średnich o niskim poziomie wód gruntowych można to robić również jesienią. W przypadku sadzenia na wiosnę, należy robić to zanim pojawią się liście, dlatego topole balsamiczne sadzi się w pierwszej kolejności.

Doły powinno się kopać bezpośrednio przed sadzeniem, żeby ziemia nie miała okazji przeschnąć. Jest to szczególnie ważne w przypadku sadzenia wiosennego na glebach ubogich w wilgoć. Głębokość dołów zależy od warunków glebowych i sadzonego kultywaru, bądź gatunku. Topole sadzimy podobnie jak rosły w szkółce (nigdy płycej), z wyjątkiem topól z sekcji Populus, które należy sadzić ok. 20-30 cm głębiej. W przypadku terenów podmokłych i wietrznych zaleca się głębsze sadzenie bez względu na gatunek i odmianę.

Pielęgnacja

Topole należą do drzew bardziej podatnych na rozkład i wbrew opinii wielu osób słabo radzą sobie z cięciami. Optymalną granicą cięć, powyżej której, o ile nie jest to konieczne, nie powinno się ich wykonywać jest 5 cm. 

Cięcie grubszych konarów sprawia, że rany mogą się nie zagoić odpowiednio i w głąb drzewa zacznie wchodzić rozkład. Dodatkowo w miejscu cięć wyrastają szybko długie i ciężkie konary, które opierają się na osłabionym przez rozkład miejscu dawnego cięcia. Drzewa takie przestają być bezpieczne. Postawą prawidłową jest regularne stosowanie cięć konarów o przekroju nie przekraczającym 5 cm. Niestety zazwyczaj dochodzi do sytuacji, że trzeba amputować grubsze konary, co jest wynikiem zaniedbań w przeszłości.  

Należy dbać też o system korzeniowy i nie uszkadzać go, ponieważ może zacząć w niego wchodzić rozkład. Biorąc pod uwagę rozmiary topól i ich większą podatność na rozkład, oczywistą faktem jest zwiększone ryzyko wykrotów. Szczególnie drzewa pojedyncze albo otoczone niskim drzewostanem mogą, przy silnym wietrze, ulec  wywróceniu.

Kwestia żeńskich topól

Sadzenie żeńskich topól powinno być stosowane, ponieważ jedyną kłopotliwą kwestią jest wlatywanie dużych ilości puchu nasiennego do mieszkań. Wystarczy jednak posadzić je trochę dalej. Sensownym rozwiązaniem jest sadzenie żeńskich odmian za męskimi (w stosunku do zabudowań) albo za zwartym i wysokim drzewostanem z drzew niestarych innych rodzajów. Pas ten będzie „chronił” mieszkańców przed puchem lotnym. Użyłem cudzysłowia, ponieważ puch topolowy jest teoretycznie w ogóle nie szkodliwy. Wbrew przekonań wielu ludzi, topolowy puch nie ma właściwości alerogennych (bo nie jest pyłkiem, tylko materiałem lotnym nasion). Zatem ograniczenie się do sadzenia męskich odmian i unikanie żeńskich, uważam za niewłaściwe i bezpodstawne, ponieważ dyskryminowałoby to połowę drzew w miastach, które zostawałyby stopniowo eliminowane, pomimo, że mają liczne zalety. Z puchu topolowego buduje swe gniazda ptak remiz, a poduszki nim wypełnione są ciekawą alternatywą dla alergików. O zaletach topól trzeba pamiętać i zacząć cenić te drzewa, bo są bardzo pożyteczne. Oczywiście ze względu na znaczne rozmiary, nie wszędzie są wskazane do nasadzeń, ale uważam, że powinno się sadzić jak najwięcej dużych drzew, tam gdzie to możliwe i stawiać duży nacisk na gatunki szybkorosnące, ze względu na szybki wzrost i liczne korzyści dla człowieka i środkowiska naturalnego, które dają drzewa. 

Kompozycje z topól

Ciekawym pomysłem jest sadzenie dwóch podobnych odmian oddzielnie po obu stronach drogi. Na przykład: zamiast sadzić po obu stronach topole włoskie, ciewakszym rozwiązaniem byłoby posadzenie odmiany ‘Italica’ po jednej stronie ulicy, po drugiej zaś żeńskiej topoli piramidalnej o pokroju topoli włoskiej (patrz Populus nigra f. pyramidalis). Analogiczne zestawienia możemy robić z innymi podobnymi do siebie kultywarami,                        np. P. xberolinensis ‘Berlin vs Populus xberolinensis ‘Petrowskiana’, ‘Populus xeuramericana ‘Robusta’ vs ‘Populus xeuramericana ‘Gelrica’ lub ‘Grandis’, Populus ‘Hybryda 194’ (‘NE 49’) vs. Populus ‘Hybryda 275’ (‘NE 42’).

Tolerancja na suszę

Dużą odpornością na suszę odznaczają się topola biała, topole berlińskie i Simona.

Topole nadają się do nasadzeń w pasach ulicznych (szczególnie szerszych), parkach, skwerach i większych zieleńcach oraz nad akwenami i ciekami wodnymi.

1. Szpalery przyuliczne

Na szpalery przy ulicach szczególnie nadają się odmiany o prostym pniu i odpowiednio ukształtowanej koronie. Bardzo dobre do tego celu są takie kultywary jak:

• Populus xeuramericana ‘Robusta’

• Populus xeuramericana ‘Grandis’

• Populus xeuramericana ‘Gelrica’

• Populus ‘NE 42’

• Populus nigra ‘Plantierensis’

• Populus nigra ‘Italica’

• Populus nigra f. pyramidalis

• Populus simonii 

2. W parkach (obszarach zieleni o powierzchni powyżej 2 ha) można sadzić wszystkie gatunki i odmiany, co nie oznacza, że wszystkie warto propagować (patrz niżej). 

3. Brzegi cieków i akwenów wodnych

Najlepsza jest pod tym względem topola holenderska (Populus xeuramericana ‘Marilandica’), ponieważ jej gałązki delikatnie zwisają tworząc, wraz z wierzbą Salix sepurcralis ‘Chrysocoma’ malowniczy krajobraz. Topola holenderska znosi też wyższy poziom wód gruntowych i idealnie nadaje się do tego celu. Stawy i cieki zazwyczaj nie znajdują się w bezpośrednim otoczeniu budynków mieszkalnych, jednak jeśli taka sytuacja ma miejsce, to sadzenie tam obficie owocujących topól, może nie być akceptowalne przez mieszkańców.

4. Otoczenie terenów przemysłowych

Szczególnie polecane są odmiany o gęstej koronie i liściach silnie pokrytych balsamicznymi substancjami, które są obecne przez cały okres wegetacyjny. Odpowiednimi do tego celu odmianami są: 

• Populus nigra 'Italica'

• Populus nigra 'Pyramidais', 'Italica Foemina' i każda f. pyramidalis

• Populus xberolinensis 'Petrowskiana'

• Populus 'NE 42'

• Popolus xberolinensis 'Berlin'

Sadząc taki pyłochwytny pas należy robić to tak, aby między dorosłymi drzewami nie było luk. Trzeba tu uwzględnić szerokość korony danej odmiany. 

5. Pas wiatrochronny

Najlepsze będą tu odmiany o dużej wysokości i niezbyt wąskiej koronie, czyli topole euroamerykańskie (kanadyjskie).

Ogólnie najlepszymi topolami do miasta są

Populus ‘NE 42’

Populus xeuramericana ‘Robusta’

Populus xeuramericana ‘Grandis’

Populus xeuramericana ‘Gelrica’

Populus nigra

Populus nigra ‘Italica’

Populus nigra ‘Plantierensis’

Populus simonii

Populus simonii ‘Fastigiata’

Odmiany dobre (obficie owocujących  odmian nie poleca się sadzić w bezpośrednim otoczeniu budynków mieszkalnych):

Populus xberolinensis ‘Berlin’

Populus xberolinensis ‘Petrowskiana’

Populus xeuramericana ‘Marilandica’

Populus xeuramericana ‘Flaschlanden’

Odmiany umiarkowanie dobre:

Populus ‘NE 49’ (‘Hybryda 194’)

Populus ‘NE 44’ (‘Hybryda 277’)

Pozostałe:

Populus xeuramericana ‘Serotina’ – rozległa korona, jeśli sadzić to pojedynczo w dużych skwerach i parkach

Populus xjackii ‘Gileadensis’ – odmiana o słabej żywotności, silnie pachnąca; warto posadzić (zastępczo albo jako ciekawą odmianę, lecz nie na większą skalę)

Populus xgenerosa – odmiana mocno podatna na choroby, sadzić zastępczo w celu zachowania odmiany, nie warto jej propagować

Dlaczego warto sadzić topole

Topole są bardzo wartościowymi drzewami, które w obecnych czasach powinny być bardzo pożądane i często sadzone. Pierwszym argumentem przemawiającym za tym jest szybkość wzrostu. Topole są najszybciej rosnącymi u nas drzewami. Niektóre potrafią przyrastać nawet 2 m/rok ! Obecnie, gdy wiele drzew (w tym topól) dożywa swojego kresu, szczególnie ważne jest by sadzić gatunki i odmiany szybkorosnące. Topole są pod tym względem idealne. Niewiele jest u nas innych gatunków, które można nazwać mianem szybkorosnących.

Szybki wzrost to również duża produkcja tlenu i szybki efekt zazielenienia. W efekcie po 10 latach możemy mieć już spore drzewa. Oprócz wartości dekoracyjnej (niektóre taksony są bardzo atrakcyjne), mamy szybko duże drzewa, które spełniają wiele korzystnych funkcji. Jest to między innymi: silne schładzanie transpiracyjne oraz osłona przed słońcem (latem bardzo pożądana), ochrona przed wiatrem, hałasem, miejsce bytowania ptaków oraz fitoremediacja, którą topole spełniają perfekcyjnie. Topole są bardzo skuteczne w oczyszczaniu powietrza i gleby z zanieczyszczeń.